W szponach literek: Rosiczka w akcji

Autor: Kasia Bulicz-Kasprzak

Tytuł: Weź głęboki wdech

Wydawnictwo: Edipresse Książki

Liczba stron: 328
Oprawa: miękka ze skrzydełkami
Data wydania: 2019

ISBN: 978-83-8164-048-0

RECENZJA PRZEDPREMIEROWA

Zauroczyło mnie tło najnowszej powieści Katarzyny Bulicz-Kasprzak Weź głęboki wdech. Zieleń i piękna bryła Instytutu Botaniki koją wzrok, lecz lekki wytrzesz oczy kobiety na okładce niepokoi. I jeszcze te kilka słów: „Komu można ufać, a kogo się bać? Świat z pozoru spokojnych botaników to nie miejsce dla subtelnych storczyków, a dla żarłocznych rosiczek”.

Można powiedzieć, że przez trzydzieści lat wiodłam życie uwieszonego na gałęzi leniwca: trochę spałam, czasem coś niespiesznie przekąsiłam, czasem spotkałam innego leniwca. (s. 140)

Michalina Zielińska, której nazwisko idealnie pasuje do wykonywanego zawodu i miejsca pracy (kochana onomastyka!), jest doktorem botaniki specjalizującym się w rosiczkach. Jednakże jej charakter nie pasuje do tej owadożernej rośliny, bardziej do pięknych storczyków, w których specjalizuje się jej mentor, profesor Stanisław Potoczkiewicz. Zdolna, ambitna i pracowita Michalina stoi w kolejce do botanicznej chwały, ponieważ nie umie zawalczyć o swoje i jest mało przebojowa. Jako kobiecie trudniej jest się jej przebić w męskim świecie badawczym. Unika kontaktów z ludźmi, woli obcować z roślinami. Nieco naiwna i łatwowierna łatwo daje się sterować. Cóż, wychowała ją władcze kobiety, matka i ciotka Klara – kobiety piękne, zdecydowane i przebojowe. Przypominają jej o różnicach między nimi, wypominają wady, krytykują, traktują jak małe dziecko. Jest jeden plus. Matka wpoiła córce swoją mantrę:

„Weź głęboki wdech, ściągnij łopatki i staw czoło rzeczywistości”. (s. 45)

To dobra rada, szczególnie gdy dużo zaczyna się dziać wokół Michaliny. W Instytucie Botaniki pojawia się nowy pracownik Filip Góralczyk, specjalista od… storczyków. Wkrótce zostają parą. Michalina promienieje ze szczęścia i przymyka oko na jego szybszy awans. Gdy trafia jej się okazja, wyjeżdża na pół roku na badania w malezyjskie lasy. Po powrocie zastaje inną rzeczywistość. Filip ożenił się. Atmosfera w pracy ciężka, najlepiej wyjechać do placówki badawczej. Niebawem ginie profesor. Od tej pory powolne tempo akcji gwałtownie przyśpiesza. Robi się coraz bardziej niebezpiecznie, a Michalina jest w samym środku czegoś dla niej niepojętego. Teraz naprawdę musi wziąć głęboki wdech. I to nie jeden.

A przecież botanik to też człowiek i targają nim emocje. (s. 289)

Michalina zaczyna działać razem ze swoim Strachliwym Ja. Ja bohaterki jest ważne i zmienia się co rusz w zależności od sytuacji, wtedy też odpowiednio się nazywa. Moje Histeryzujące Ja zmienia się w Moje Ambitne Ja, Moje Ironiczne Ja, czasem doradza jej Moje Opiekuńcze Ja itd. Ja dowodzi, kieruje kobietą, uzmysławia jej to i owo. Wygląda to tak, jakby Michalina i jej Ja były odrębnymi częściami tej samej całości, może alter ego, albo Ja było sferą uczuć i emocji niezależną od reszty.

Staw czoło rzeczywistości, która nie jest cukierkowa. (s. 189)

Michalina w coś się wplątała. Bierze kolejne głębokie wdechy. Musi być twardzielką. Stara się ogarnąć dynamiczną rzeczywistość wokół siebie. Stara się, bo nie wie, z czyjej strony zagraża jej niebezpieczeństwo, kto jest mordercą, komu może zaufać. Kto jest rosiczką? A może spokojna dotąd i skromna Michalina zamieni się w żarłoczną roślinę? Kobieta działa pod wpływem emocji. Swe postępki nie poddaje ocenie moralnej, łamie swoje zasady, a nawet prawo w imię wyższego celu. Popełnia błędy, które stara się naprawić. Z rzadka wytyka sobie, że trzeba było bardziej uważać na studiach na zajęciach z logiki.

Z czasem Moje Detektywistyczne Z Zacięciem Ja Michaliny zaczyna układać rozsypane puzzle. Elementy zaczynają wskakiwać na swoje miejsce, lecz według mnie nie wszystkie. Udział pewnych osób w tej zagmatwanej sprawie kryminalnej jest niespodzianką. Autorka miała kilka ciekawych pomysłów na rozwój akcji, która miejscami może wydać się nieco pogmatwana, lecz zakończenie potraktowała trochę po macoszemu, na szybko, według mnie bez głównego finału. Epilog niewiele wyjaśnia, jest dość enigmatyczny. Moim zdaniem nie wszystkie wątki zostały wyjaśnione. Weź głęboki wdech to powieść, którą trudno mi zaliczyć jednoznacznie do kryminału lub obyczajówki.

Masz, czego chciałaś, powiedziało Moje Wszechwiedzące, Że Tak Się To Skończy Ja. W starciach z matką nie miałam szans. (s. 206)

Warto bliżej przyjrzeć się matce i ciotce bohaterki. Owe „damy” cenzurowały wszystko, co dotyczyło Michaliny, a co było ordynarne i nieeleganckie. Odwracanie kota ogonem było na porządku dziennym. Strofowanie i wypominanie też. Wieczna wojna na słowa i emocje. Zimny chów to mało powiedziane. Raczej lodowaty. Prawda o tych „uroczych” kobietach zaskoczy każdego, a nawet rozbawi. Dziwi, że Michalina wyszła na ludzi i coś w życiu osiągnęła. Autorka bardzo dobrze scharakteryzowała główne postacie kobiece. Trochę zabrakło mi panów, zwłaszcza Mumii.

„Gdy dopada cię przykra rzeczywistość, weź głęboki wdech, ściągnij łopatki i staw jej opór spokojem i wysoką kulturą osobistą”. (s. 61)

Tę radę, tę mantrę matki Michaliny zapamiętam sobie i wezmę do serca. Dlaczego? Z jednej strony to zasada działania specjalistki od rosiczek, z drugiej to najważniejsze przesłanie książki, a z trzeciej to po prostu dobra, życiowa rada dla każdej czytelniczki na życiowe turbulencje i sytuacje teoretycznie bez wyjścia. Weź głęboki wdech to powieść, którą czyta się szybko i dobrze, zwłaszcza w letni czas, kiedy zieleń wokoło. Tylko może częściej wzrok będzie biegł w stronę doniczki ze storczykiem i głowił się nad pytaniem, kim jest rosiczka…

Za egzemplarz książki dziękuję wydawnictwu: