Żyć nie umierać!

Autor: Maciej Pieprzyca

Tytuł: Chce się żyć

Wydawnictwo: WAB

Liczba stron: 256
Oprawa: miękka ze skrzydełkami
Data wydania: 2014

ISBN: 978-83-7747-940-7

Jest rok 1981. Na świat przychodzi Mateusz Rosiński. Poród był trudny, jednak nikt jeszcze nie stwierdził u dziecka jakiejkolwiek choroby. Diagnoza – porażenie mózgowe – zostanie postawiona później, a jej konsekwencje zaważą na całym życiu Mateusza. Według lekarzy chłopiec będzie wiódł całkowicie bierny żywot. Nigdy nie będzie mówił, chodził, ale przede wszystkim nigdy nie zrozumie tego, co dzieje się wokół niego. Jest jednak inaczej. Chłopiec prawidłowo rozwija się intelektualnie, jednak jego ułomne ciało nie pozwala mu na komunikację z otaczającym go światem. Przez lata Mateusz obserwuje zmagania swoich rodziców zarówno z trudną sytuacją polityczną w Polsce, jak i z ich własnym dramatem, jakim jest choroba ukochanego syna. Obserwuje jak dorasta i zaczyna dorosłe życie jego rodzeństwo, wielokrotnie próbując zamanifestować swoje zdanie i przekazać światu wiadomość – nie jestem rośliną. Uda mu się to dopiero wiele lat później, dzięki uporowi jednej ze specjalistek, która zauważy sygnały wysyłane przez Mateusza.

Chce się żyć to wzorowana na prawdziwych wydarzeniach, niepokorna opowieść o ogromnej woli życia osoby skazanej przez świat na milczenie. Historię poznajemy z punktu widzenia Mateusza, co pozwala czytelnikowi poznać to dziwne doświadczenie zamknięcia we własnym ciele, całkowitego braku zrozumienia przez otoczenie i bezsilności. Opowieść Mateusza nie ogranicza się jednak do jego zmagań z chorobą. Mateusz jak każdy inny chłopiec, a później mężczyzna, przeżywa trudy dorastania, pierwszą miłość, tęsknotę i samotność.

Czasami życie nie rozpieszcza, człek wpada w dołek, dołek zamienia się w dół i ciężko z niego wyjść samemu. Pomocna może się wtedy okazać odpowiednia książka. Taką na pewno jest książka Macieja Pieprzycy Chce się żyć. W końcu po nią sięgnęłam, w końcu ją przeczytałam, choć w T-shircie z TYM napisem paradowałam już kilka razy. Z przodu optymistyczny biały napis, a z tyłu różne znaczki. Szkoda tylko, że koszulka czarna, a wiadomo, z czym kojarzy się czerń. Jeszcze film przede mną.

Powieść opowiada o życiu Mateusza Rosińskiego. A właściwie to sam Mateusz opowiada o nim jako narrator pierwszoosobowy, choć nie jest autorem. Wszystko zaczęło się 5 V 1981 r. Poród kleszczowy okazał się brzemienny w skutkach dla małego chłopca. Po jakimś czasie stwierdzono u niego czterokończynowe porażenie mózgowe. Mateusz zdaniem lekarki specjalistki był wybrykiem natury. Późniejsze testy wykazały, że jest również rośliną. Ale niby jak Mati miał przejść testy, skoro nie mógł w dłoni utrzymać klocka, skoro nie mógł pokierować ręką, by trafić klockiem do odpowiedniego otworu, a to wszystko należało wykonać w odpowiednim czasie. Normalnie złość człowieka ogarniała, gdy czytał opisy z udziałem lekarki specjalistki z dużą warstwą pudru na twarzy. Dla niej najmniejsze przejawy inteligencji były zwykłym mimowolnym odruchem! Ten, kto sam cierpi, lepiej zrozumie kalekę[1]. Coś w tym jest!

Mateusz, najmłodsze dziecko państwa Rosińskich, był ich oczkiem w  głowie, choć  matka chowała syna w domu, chowała przed ludźmi i światem, bo się wstydziła, bo nie chciała pogodzić się z jego kalectwem. Takie to były czasy, że na ulicach ludzi niepełnosprawnych nie było widać, nie mówiło się o nich, jakby ci ludzie nie istnieli. Ale w domu Mati  był otaczany szczególną opieką – rodzice bardzo go kochali i starali się mu nieba przychylić. Ojciec pokazywał mu ciała niebieskie i niejako z pomocą astronomii tłumaczył zasady życia. Nauczył syna uderzać pięścią w stół jak prawdziwy mężczyzna, co się później chłopcu przydało w życiu. Matka nie dawała za wygraną, nie mogła się pogodzić z diagnozą lekarki i za wszelką cenę chciała nauczyć syna chodzić. Ćwiczyła jego kończyny, pionizowała i uczyła stawiać kroki. Starszy brat Tomek również otaczał Matiego opieką, ale taką bardziej braterską i męską, choć i potrafił wykorzystać jego kalectwo do zarobienia kilku groszy czy zdobycia towaru ze sklepów bez stania w kilometrowych kolejkach. Tylko starsza siostra Matylda nienawidziła brata, była o niego zazdrosna.

A Mati miał swój świat – rozumiał wszystko, co się do niego mówi, był bardzo spostrzegawczy i pojętny, szczególnie uwielbiał oglądać program „Sonda”. Nauczył się poruszać po podłodze jeżdżąc na plecach i odpychając się lewym łokciem i prawą nogą. Pajączkowanie na coś się przydało. Tylko nie mógł mówić. Jego gulgania, próby nawiązania rozmowy, nikt nie rozumiał. Jego próby zwrócenia na coś uwagi brano za ataki. Światły umysł zamknięty był w pancerzu ciała. Chłopak nie mógł nic zrobić.

Wiele się w jego życiu wydarzyło, zwłaszcza gdy trafił do ośrodka. To tam po wielu latach ktoś w końcu zauważył, ktoś w końcu zrozumiał, do kogoś w końcu dotarło, że Mati nie jest rośliną, tylko inteligentnym człowiekiem. Alfabet Blissa okazał się być tym ogniwem w łańcuszku, którego do tej pory w życiu Mateusza brakowało. Od tej pory wiele się dobrego wydarzyło w jego życiu. I prasa pomogła, i dobrzy ludzie, i łut szczęścia.

Mateusz nie poddaje się, walczy od małego o siebie i kontakt z otoczeniem. Jego gulgania są tłumaczone na ludzki i język i wtedy czytelnik może poznać bystrość umysłu chłopca, przebłyski jego geniuszu, spostrzegawczość, autoironiczne wypowiedzi czy nawet złośliwe komentarze. Oj można się pośmiać, czytając teksty Matiego. W jego historii nie brak optymizmu i woli walki. Dzięki telewizji Mati ma ogromną wiedzę, której niestety nie może wykorzystać. Ale gdy w końcu nawiązał porozumienie z otoczeniem, napisał sztukę i wiersze. Szkoda, że tylko jeden wiersz został zamieszczony w książce, bo chce się więcej. Poza tym tak jak każdy człowiek przechodzi wszystkie etapy – dzieciństwo, młodość, śmierć ojca, pierwszą miłość, pierwsze rozczarowanie, rozstanie z bliskimi. A w tym wszystkim najważniejsze były gwiazdy i…cycki! Tak, Mateusz uwielbiał cycki, gapił się na nie i dawał punkty w swej 10-stopniowej skali.

Książka podzielona jest na 7 części, a w ich obrębie są numerowane rozdziały. Czyta się ona sama, bo tak wciąga opis życia bohatera i jego zmagań z brutalną rzeczywistością. Owszem, momentami są trudniejsze fragmenty w odbiorze, które karzą się zatrzymać i zastanowić nad życiem. Tu nie ma koloryzacji, tylko fakty. Autor i narrator nie szczędzą czytelnikowi brutalnych opisów, zwłaszcza przedstawiając pobyt chłopca w ośrodku. W państwowej placówce nagromadzenie ludzkiego nieszczęścia przybiera apogeum. Oburzenie miesza się ze wzruszeniem, zaś wstręt i wstyd z pięknem i dobrocią. Jednak i w takim miejscu można być szczęśliwym, można odnaleźć człowieka w człowieku, można zacząć żyć pełna parą i wygrać z ułomnym ciałem.

Książka poruszy każdego. Jednak przede wszystkim daje nadzieję, napawa optymizmem, motywuje do wali z samym sobą zwłaszcza ludzi, którzy borykają się z jakimiś fizycznymi ograniczeniami. Po prostu… chce się żyć!

Książka przeczytana w ramach wyzwań:

POD HASŁEM

GRUNT TO OKŁADKA
POLACY NIE GĘSI III

---

[1] M. Pieprzyca, Chce się żyć, Warszawa 2014, s. 27.