Uważaj, o czym marzysz

Autor: Edyta Świętek

Tytuł: Noc Perseidów

Wydawnictwo: Replika

Liczba stron: 320
Oprawa: miękka ze skrzydełkami
Data wydania: 2016

ISBN: 978-83-7654-519-0

Robi się coraz ciemniej. Zaraz będzie widać spadające gwiazdy. To deszcz meteorytów, ale niektórzy wolą je nazywać łzami świętego Wawrzyńca. (s. 9)

To Noc Perseidów. To również tytuł najnowszej powieści Edyty Świętek, która trafiła do mnie w ramach Book Touru organizowanego przez Cyrysię i autorkę.

Pewnej nocy we wsi Stawiska pod Krakowem, której część była pozostałością po dawnym korycie Wisły, gdzie słońce nie zagląda i panuje wieczna ponurość, w domu Sawczuków babcia Helenka pokazywała wnukom spadające Perseidy. Kazała im szybko wymyślić po jednym życzeniu, bo:

Tylko jedno ma szansę się spełnić. To, które wypowiecie jako pierwsze, bo ono płynie z serca. Każde następne jest mniej ważne. (s. 9-10)

Dziecięce marzenia długo muszą czekać na realizację. Ale i one mają swój czas. Znamiennie wpływają na życie bohaterów.

Czytelnik poznaje Tomasza Sawczuka i Emilię Jaszczuk, dwoje młodych ludzi, których łączy miłość od pieluch. On wygląda jak książę – elegancki i w garniturze, pracuje jako asystent w kancelarii radcy prawnego. Ona – wspaniała dziewczyna o dobrym sercu, lecz wyglądem przypominała zaniedbanego Kopciuszka, taka rozmemłana szara gęś, która nie przywiązywała wagi do wyglądu, nie dbała o siebie jak kobieta, której nie zależało też na wyższym wykształceniu. Niby oboje zakochani i szczęśliwi, ale Tomek zaczął mieć wątpliwości co do przyszłości z narzeczoną, dlatego chce, aby ona przeorganizowała swe życie. Gdy na jego drodze staje atrakcyjna i pewna siebie Ada, nie trzeba długo czekać na życiowe zakręty losu i zgubne efekty. Wyzwolona manipulantka podejmuje za mężczyznę męską decyzję:

Czas porzucić hodowlę ropuszki. (s. 99)

Jak dużo w naszym życiu i w życiu innych ludzi zależy od chwili, w której podejmujemy świadome decyzje zmieniające koleje losu, jakie znamienne w skutkach mogą one być, tego doświadczyli bohaterowie powieści Edyty Świętek. My sami na własnej skórze zapewne też. Jednym ze skutków są plotki we wsi, pogorszenie stosunków sąsiedzkich, jak na dłoni widać zaściankowe myślenie rodzin dwojga ludzi. Zarówno Sawczukowie, jak i Jaszczukowie zostali bardzo dokładnie przedstawieni. W ich rodzinach różnie się układa: codzienność to choroby, starość, przemoc domowa, zdrady, alkoholizm i narkomania, ale obok tych nieszczęść widać miłość rodzinną, wzajemną troskę, wspieranie się w trudnych chwilach.

W trakcie lektury zagwarantowany jest kołowrotek uczuć między bohaterami, a dzięki temu także dla czytelnika. Bohaterowie różnią się między sobą bardzo i każdy z nich ma rysę na charakterze, nie ma tu ideałów. Ale dla mnie największymi ideałami byli babcia Helena i Wojtek, starszy brat Tomka. Byli i tacy bohaterowie, którzy wzbudzali we mnie tylko negatywne uczucia. To tylko świadczy o tym, jak dobrze autorka ich przedstawiła, jak wiarygodnie ukazała, a potęgują to jeszcze myśli bohaterów i ich głos sumienia. Także bohaterów zbiorowych i relacje między nimi, czy to we wsi, czy w firmie budowlanej lub kancelarii.

Żadne pieniądze świata nie uszczęśliwią człowieka. (s. 212)

Jednak obok życia rodzinnego i zawodowego jakby niechcący i przy okazji autorka porusza inne ważne kwestie obyczajowo-społeczne. Oczywiście sama narzuca się tu rola pieniądza, życie truckersa, przypadkiem padają słowa na temat e-papierosów. Ale taką wbitą szpilą jest obraz Polski i Polaków widziany z perspektywy Niemiec. Dlaczego nasz naród tak zachłannie przyjmuje wszystko z zachodu, dlaczego tak zaśmieca własny kraj na różne sposoby? Inna ważna kwestia to mentalność mężczyzn ukazana na przykładzie Tomasza. Dlaczego z jedną kobietą mężczyzna uprawia delikatny seks, gdyż to uwłaczałoby jej godności, a z drugą wyczynia istne harce? Dlaczego jedną traktuje jak idiotkę, a drugą jak szmatę?

Książka podzielona jest na części, a każda zaczyna się cytatem. Fabuła może i nie jest zbyt odkrywcza, bo przedstawione wydarzenia nie raz i nie dwa zaistniały w realnym świecie. Jednak czuję pewien niedosyt, gdyż według mnie zostały pominięte pewne ważne rozmowy, czytelnik zna tylko ich skutki. Szkoda też, że europejska wycieczka została bardzo skrócona, bo tu nowy wątek miłosny ma swój początek. Narracja z kilku punktów widzenia sprawia, iż czytelnik patrzy na daną sytuację z różnych stron i sam może się opowiedzieć, po której stronie jest. Co do zakończenia… spodziewałam się innego, bardziej dramatycznego w skutkach. Można by było jeszcze bardziej dopiąć całość, ale to co jest, i tak zaskakuje.

Akcja ma swoiste tempo, na początku snuje się jak mgła w Stawiskach, potem przyśpiesza, nabiera rozpędu, by zaskakiwać swoimi zwrotami, nie mniej zaciekawia, jakie decyzje podejmą bohaterowie i jakie będą ich skutki, jakie marzenia będą oni mieli w kolejne Noce Perseidów. Sielanka miesza się tu z tragediami, także osobistymi:

Czasami jest tak, że krzywdzimy tych, których kochamy, właśnie dla ich dobra. (s. 240)

Dużo w tej powieści mądrości życiowej, może i powszechnie znanej, ale zawsze wartej przypomnienia. Działania bohaterów i ich decyzje brzemienne w skutkach zmuszają do refleksji, przemyślenia swoich decyzji, tych dawnych i tych przyszłych. W prostych słowach autorka zwraca uwagę na rzeczy najważniejsze – wartość życia, miłość, szczęście, rodzina, marzenia, kariera, pieniądze, używki, stosunki sąsiedzkie.

Noc Perseidów wpłynie podświadomie na życie czytelnika, bowiem to dobry wybór, by zastanowić się nad wszystkimi swoimi przyszłymi podjętymi decyzjami i ich ewentualnymi skutkami. Powieść również wpłynie na marzenia czytelnika i uświadomi mu, że życie bez marzeń nie ma sensu, ale… trzeba uważać, o czym się marzy!

Za możliwość przeczytania książki dziękuję organizatorom Book Touru: Cyrysi z bloga Literacki Świat Cyrysi oraz autorce, Edycie Świętek, za co bardzo dziękuję.

Książka przeczytana w ramach wyzwań:

ABC czytania, Wyzwanie biblioteczne, Czytamy powieści obyczajowe, Motyw zdrady w literaturze, Cztery pory roku, Czytam, ile chcę